شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی در نشست اسفند ماه خود با محققان و اقتصاددانان برای بحث درباره آداب گفت‌وگو و شرایط سازگار کردن بیشتر دولت و نهادهای مدنی از دکتر مسعود نیلی مشاور اقتصادی رییس‌جمهور دعوت کرد تا درباره چشم‌انداز 1396 صحبت کند. مشاور اقتصادی رییس‌جمهور اما در شروع سخنانش یادآور شد برای اینکه بتوانیم اقتصاد ایران را از شرایط دشوار فعلی عبور دهیم باید گفتمان ملی را به مثابه یک ضرورت بپذیریم و یادمان باشد که بدون این گفت‌وگو اقتصاد ایران از شرایط نامساعد فعلی به جاده پیشرفت نمی‌رسد.

دکتر حسین سلاح‌ورزی نایب رییس اتاق ایران و جانشین دبیر شورای گفت‌وگو یادآور شد که سیاست‌های اقتصادی دولت یازدهم این مزیت را داشته است که موجب آزار نشده و ضرری به جامعه فعالان صنعتی نزده است. ایشان ادامه داد: دولت یازدهم با استفاده از دانش اقتصاد و تجربه مدیریتی خوب خود توانست تورم 40 درصدی پدیدار شده را به زیر 10 درصد برساند و این یک توفیق بزرگ به حساب می‌آید. سیاست‌های اقتصادی دولت یازدهم پیش و بیش از اینکه به هیجان و احساس متکی باشد بر عقلانیت استوار بوده و هست. به گفته دکتر سلاح‌ورزی البته رکود ادامه‌دار موجب شده است که فعالان خصوصی شرایط سختی را تجربه کنند.

مسعود نیلی اما سخنان خود را در 2 بخش به ظاهر متفاوت اما پیوسته با حاضران در میان گذاشت. بخشی از صحبت‌های اقتصاددان ایرانی تشریح برخی شاخص‌های اقتصاد کلان به ویژه تحولات تاریخی مرتبط با تولید ناخالص داخلی سرانه، روند مصرف جامعه ایرانی و مقایسه رشدهای مصرف و تولید بود. وی از جمله تأکید کرد تولید ناخالص سرانه داخلی ایرانیان در سال 1395 حدود 30 درصد کمتر از تولید ناخالص سرانه در سال 1355 است و ادامه داد، اما میزان مصرف در سال 1395 حدود 50 درصد بیشتر از 1355 شده است. قدرت خرید مردم ایران در سال جاری نزدیک به قدرت خرید سال 1380 است و به همین دلیل نرخ رشد 7/5 درصدی شاید در بازار مصرف نمود ندارد.

سال 94 بدترین سال از نظر درآمدهای نفتی

مشاور اقتصادی رئیس جمهور با بیان اینکه سال 94 بدترین شرایط در صادرات نفت را سپری کردیم و کل صادرات نفتی کشور 24 میلیارد دلار بود، گفت: در این سال هم میزان صادرات کم شد و هم قیمت نفت به شدت کاهش یافت اما وزارت نفت پس از برجام خودش را برای افزایش صادرات آماده کرد و در راستای افزایش صادرات نفت اقدامات خوبی را انجام داد.

وی با اشاره به اینکه اگر اقتصاد سال 95 از نظر شاخص‌های اصلی اقتصاد کلان مورد ارزیابی قرار گیرد، شاخص‌های منحصر به فردی را نشان می‌دهد، گفت: رشد اقتصادی بالای 7 درصد و تک رقمی شدن حتمی تورم تا پایان سال، تصویری جذاب از اقتصاد را نشان می‌دهد.

نیلی با بیان اینکه اما اقتصاد دارای یک چهره نگران‌کننده و زشت هم هست، گفت: متوسط ورود سالانه به بازار کار تا پاییز 1393 کمتر از 60 هزار نفر بوده اما از پاییز 93 به این طرف به تفکیک هر فصل نسبت به مدت مشابه سال قبل ورود متقاضی به بازار کار به طور متوسط یک میلیون و 70 هزار نفر بود و در فصل اول و دوم سال 1395 (سالانه فصلی) متقاضی شغل به بازار کار یک میلیون و 200 هزار نفر بوده است.

مشاور رئیس جمهور در امور اقتصادی تشریح کرد: بنابراین همین موضوع باعث شده علیرغم میزان اشتغال 700 هزار نفری که در بازار کار طی سال 95 ایجاد شد اما 500 هزار نفر به تعداد بیکاران اضافه شود.

وی با بیان اینکه دلایل زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد این اتفاق موقتی نیست، تصریح کرد: این موضوع ادامه دارد و یکی از دلایل آن توسعه آموزش عالی بدون ارتباط با توسعه کشور است.

نیلی افزود: مقدار زیادی از رشد اقتصادی سال 95 تحت تأثیر سیاست گذاری خارجی بوده اما رشد اقتصادی سال 96 تابع کیفیت سیاست‌گذاری خواهد بود. البته در سال 96 با دو عدم قطعیت مواجه هستیم و عدم قطعیت‌ها اثرات مثبتی بر فعالیت‌های اقتصادی ندارد. تمام شدن کار دولت یازدهم و شروع به کار دولت دوازدهم عدم قطعیت اول و در بعد بین‌المللی هم بهت‌زدگی از تحولات ناشناخته، عدم قطعیت دوم است.

ضرورت گفت‌وگو

مشاور ارشد اقتصادی رییس‌جمهور اما در بخش دیگری از سخنانش تأکید کرد برای عبور از 6 ابر چالش پیش روی اقتصاد ایران در سال‌های آتی راهی جز گفت‌وگوی ملی نداریم. گفتمان ملی باید بر شناخت مشکلات اصلی و اینکه اولویت با حل کدام مسأله است متمرکز شود. شرط اینکه بتوانیم با هم حرف بزنیم یکی این است که آداب گفت‌وگو را بدانیم و دیگری این است که مخالف خود را به رسمیت بشناسیم. اگر مخالف خود را یه رسمیت نشناسیم گفتمان فایده ندارد.

نیلی از سیاست‌مداران ایران خواهش کرد که در انتخابات آینده گونه‌ای وعده ندهندکه اقتصاد ایران به مزایده سیاسی گذاشته شود، زیرا اقتصاد ایران طاقت مزایده سیاسی را ندارد. نیلی از فعالان اقتصادی خواست که با اقتصاددانان هماهنگ شده و بتوانند با سیاستمداران و دولت گفت‌وگو کنند. ما باید بتوانیم گفتمان ملی را به مثابه یک ضرورت پیش ببریم.

پس از پایان سخنان مسعود نیلی، شماری از حاضران درباره مسائل مطرح شده از سوی مشاور اقتصادی رییس جمهور اظهارنظر کرده و بر ضرورت گفت‌وگوی بیشتر تأکید کردند.